Er is een periode geweest dat je voor €1 een Polaroid 1000 kon kopen. Dat was niet duur, maar dan had je ook een camera waar je bijna niets meer mee kon. Neerzetten en naar kijken. Polaroid was gestopt met het maken van SX-70 film en een alternatief was er niet.
Die tijd is voorbij. Polaroid is inmiddels twee keer failliet gegaan en bestaat alleen nog als lege merknaam maar in de oude fabriek in Enschede wordt opnieuw film gemaakt. Nu onder de naam Impossible en ook voor SX-70 camera's.
Op rommelmarkten en in kringloopwinkels wordt inmiddels veel meer dan €1 voor een Polaroid 1000 gevraagd en op internet liggen de prijzen vaak al boven de €25.
SX-70 was de eerste integraal-film voor direct klaar foto's. Een film die in zichzelf ontwikkelde zonder gedoe met temperatuurafhankelijke ontwikkeltijden, geknoei met lekkende ontwikkelpasta en losse negatieven. Dat was in 1972 een grote innovatie ten opzichte van de bestaande instant-films. Ook de bijbehorende camera, die net als de film SX-70 heette, was bijzonder innovatief. Hij leek in niets op bestaande camera's. Het was een inklapbare spiegelreflexcamera met belichtingsautomaat. Makkelijk in het gebruik en dankzij een handvol accessoires toch breed inzetbaar. In een mooie promotiefilm van Charles en Ray Eames werden alle voordelen van dit nieuwe systeem uitgebreid belicht.
Hoe mooi, geavanceerd en innovatief het systeem ook was, het was niet goedkoop. Polaroid foto's waren veel duurder dan conventionele afdrukjes en de SX-70 spiegelreflexcamera's vereisten ook een redelijke investering. Om instant-fotografie voor een groter publiek bereikbaar te maken kwam Polaroid eind jaren '70 met een serie eenvoudige camera's voor SX-70 film, niet inklapbaar, niet zo geavanceerd en niet zo duur.
Aanvankelijk bestond deze serie uit 3 verschillende camera's, Model 1000, 2000 en 3000, in Amerika de OneStep, Pronto! en Pronto! RF. Later kwam daar nog de Sonar 5000 Autofocus bij, of Pronto! Sonar OneStep. Dit was veruit de lelijkste van de vier maar wel de meest geavanceerde. De camera was voorzien van sonar-gestuurde autofocus. Een uniek systeem maar het ging wel ten kostte van de elegante vormgeving van het camerahuis.
Alle varianten van de niet opvouwbare SX-70 camera's zijn technisch gelijk aan één van deze vier basismodellen, verschil is er alleen in uiterlijke details en kleurstelling.
Model 1000 was het goedkoopst en kostte, in 1978, f 89. Dat was een aanzienlijk verschil ten opzichte van de SX-70 Alpha die voor f 399,- in de prijslijst stond. De film was voor beide types camera gelijk en bleef duur, f 20,- voor een film-pack met 10 opnames, twee gulden per foto. Maar de prijs van de nieuwe camera's maakte instant-fotografie bereikbaar voor een groot publiek. Model 1000 was in 1979 de meest verkochte camera ter wereld.
De Polaroid 1000 was van zwart kunststof met een wit front. Over dat front liep een streep in regenboog kleuren. Het gaf de camera iets vriendelijks. De ontspanknop was rood of groen. De enige andere knop op de camera was voor belichtingscorrectie in extreme situaties. Verder hoefde je niets in te stellen. De belichting werd automatisch bepaald, de sluiter was elektronisch. Scherpstellen was ook niet nodig, volgens de gebruiksaanwijzing was alles scherp vanaf 1.2 meter.
De lens van 103 mm had een maximale opening van f/14.6, niet bijzonder lichtsterk maar daardoor wel met een grote scherptediepte. Het meest bijzondere aan de lens was dat Polaroid enorm veel geld in de ontwikkeling er van had gestoken met als doel zo laag mogelijke productiekosten. Uiteindelijk resulteerde dat in een lensje van kunststof dat bestond uit maar één element. Kunststof was veel goedkoper dan glas en bovendien konden daarin vormen gecreëerd worden die in glas niet mogelijk waren.
Naast Model 1000 waren er ook nog twee camera's leverbaar met een betere lens. Model 2000 en model 3000, respectievelijk f 109,- en f 175,-. De lens was nog steeds van kunststof maar bestond uit 3 elementen, brandpunt 116 mm f/9,4, kleurgecorrigeerd en voorzien van coating.
Dit objectief was een stuk lichtsterker waardoor de scherptediepte een stuk kleiner was. Daardoor was een foto niet meer automatisch overal scherp maar werd het noodzakelijk om de juiste afstand in te stellen. Bijkomend voordeel was dat de sluitertijden korter werden waardoor de kans op bewegingsonscherpte kleiner werd.
Bij model 2000 moest je zelf de afstand bepalen en instellen. Dat kon vanaf 0.9 m tot oneindig. Model 3000 was voorzien van een gekoppelde meetzoeker. Die meetzoeker zat verticaal omdat er anders geen plaats voor was.
Beide camera's waren volledig zwart, zonder regenboogstreep en zagen er daardoor een stuk serieuzer uit dan de 1000. Als extra was de draagriem in lengte verstelbaar. De 2000 bestond zowel in een versie met groene als met rode ontspanknop. Model 3000 heb ik tot nu toe alleen maar met een groene knop gezien.
De niet opvouwbare SX-70 camera's waren vooral bedoeld als point-and-shoot camera en dus waren er weinig extra accessoires leverbaar. Bovenop zat een flitsaansluiting. Aanvankelijk was dat voor een Flash-bar, een langwerpig flitsblok met 2 x 5 lampjes, dat ook al voor de SX-70 Alpha gebruikt werd. Later kwam er een elektronische flitser beschikbaar, de Polatronic 1, speciaal ontworpen voor op de Polaroid 1000.
Dan was er nog de accessoire kit 186 met zelfontspanner, draadontspanner, een adapter om de zelfontspanner of draadontspanner op de camera te monteren en een statief-adapter. De adapter voor de draad- en zelfontspanner was een kunststof constructie die over de ontspanknop geklemd moest worden. Die knop kon dan via een hefboompje ingedrukt worden. De statiefadapter kon vastgeklemd worden in de groef in de bodem van de camera. Beide extra's maakten een wat kwetsbare indruk, het voelde nogal 'plastic' aan, maar ze gaven wel net iets meer mogelijkheden.
Ik had na een recente verhuizing de doos met mijn Polaroid-camera's weer eens in handen en dat was een mooie gelegenheid om alles eens te ordenen. Bovendien was ik twee doosjes Impossible film tegengekomen, één kleur en één zwart-wit, beide uit 2011. Ooit gekocht om te proberen maar dat was er nog niet van gekomen. En nu was het eigenlijk te laat. Kleur deed helemaal niets en zwart-wit deed het maar voor de helft, vooral de linker helft.
Aan de hand van het ontwikkelde deel van de foto's was nog wel te zien dat de lens van de 1000 een stuk minder presteerde dan die van de 2000.
Het eerste wat aan de foto uit de 1000 opviel was een flinke kussenvormige vertekening. De fixed-focus lens was het scherpst op een afstand van zo'n 4 meter. Op 1.2 meter was het beeld aardig wollig en ook oneindig viel buiten het scherptediepte bereik. Naar de hoeken liep de beeldkwaliteit nog wat verder terug.
De triplet van de 2000 vertekende een stuk minder, bovendien leek het hele beeld een stuk scherper, zelfs op oneindig, terwijl ik scherpgesteld had op 2 meter. Het kwaliteitsverschil in de hoeken leek mij ook een stuk minder. Ook het contrast leek beter maar voor een definitief oordeel waren de foto's te slecht.
 |
Testfoto gemaakt met Polaroid 1000
|
 |
Testfoto gemaakt met Polaroid 2000
|
Het is misschien wat voorbarig om op basis van een paar halve foto's al te grote conclusies te trekken maar de 2000 en 3000 zijn betere camera's dan de 1000. De 1000 is leuk en heeft als grootste voordeel dat je niets fout kan instellen. Je kan helemaal niets instellen.
De 2000 en 3000 hebben een betere lens maar je moet wel de juiste afstand instellen. De 3000 is met zijn meetzoeker dan net iets in het voordeel. Als je veel wilt fotograferen en je een 'echte' SX-70 te duur vindt dan is de 2000 of 3000 een aardig alternatief.
Model 1000 is veel bekender en wordt veel vaker aangeboden op internet. Het is opvallend dat er vaak meer voor wordt gevraagd, en betaald, dan voor de veel minder gangbare 2000 of de 3000 die nog zeldzamer is. Misschien omdat de 1000 er wat vrolijker uit ziet, het is sowieso één van de bekendste Polaroid camera's.
Heel goedkoop kom je ze zelden meer tegen maar soms zit het mee. De 2000 waarmee ik de testfoto's gemaakt heb kostte €1, maar dat was op een rommelmarkt in Frankrijk.
De test was maar gedeeltelijk geslaagd, vooral vanwege de te oude film. Inmiddels heeft Impossible een nieuwe zwart-wit film voor SX-70 camera's aangekondigd, B&W 2.0. Die moet ik binnenkort dan maar eens gaan proberen. Aan de camera lag het in ieder geval niet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten