Er bestaan nogal wat vooroordelen ten opzichte van Russische camera's en de meeste zijn waar. Het uitgangspunt was vaak "geleende" technologie die zich in het buitenland reeds bewezen had. De manier waarop deze werd toegepast was het beste te omschrijven als eigenzinnig. Eén voorbeeld daarvan is de Lubitel, gebaseerd op de Voigtländer Brillant uit de jaren '30.
Daar waar Voigtländer zich na de oorlog vooral concentreerde op de ontwikkeling van kleinbeeldcamera's werd er in Rusland nog stug verder gewerkt aan het concept van de 6x6 amateurcamera. Het verschil in benadering had misschien te maken met de tegengestelde economische systemen van dat moment maar een andere reden kan zijn dat een groot deel van de productiemiddelen als "herstelbetaling" naar de Sovjet-Unie was verdwenen.
De eerste Russische Voigtländer-variant verscheen in ieder geval in 1946 als Komsomolet, een eenvoudige pseudo-tweeoog-spiegelreflex, vooral bedoeld voor de jonge communisten. In 1949 volgde de Lubitel, door de koppeling van opname- en zoekerlens een eenvoudige maar echte tweeoog-spiegelreflex. In 1954 gevolgd door de Lubitel 2, een verbeterde versie met zelfontspanner en flitssynchronisatie. De Lubitel 2 bleef tot begin jaren '80 in productie, zijn opvolger, de Lubitel 166 met dezelfde techniek maar in een modernere behuizing, bleef zelfs tot midden jaren '90 in productie.
Lubitels zijn leuke en eenvoudige camera's om mee te werken. Door het grote negatiefformaat zien de foto's er al snel goed uit en over het algemeen zijn de camera's niet al te duur. Mijn Lubitel 2 uit de late jaren '60, inclusief lensdop en stugge kunstlederen tas met Lomo-logo, zag er nog goed uit en kostte €20. De sluiter en de zelfontspanner deden het nog prima maar na de eerste test leek de scherpstelling niet meer helemaal in orde.
De zoeker- en opnamelens zijn via een tandwieloverbrenging met elkaar gekoppeld. Deze tandwieloverbrenging kan soms een paar tandjes verschuiven. Hoe weet ik niet. Als ik het probeer lukt het me niet maar het gebeurt soms onverwacht als ik aan het scherpstellen ben. Misschien is het slijtage of het valt binnen de tolerantienormen van de Sovjet-industrie. Als het gebeurt zijn de beide lenzen niet meer nauwkeurig op elkaar afgestemd en kan je niet meer zorgvuldig scherpstellen.
Om de lenzen opnieuw te kalibreren moet de gekartelde ring om de opnamelens los, deze zit met 3 kleine schroefjes vast.
De ring rond de zoekerlens wordt met maar één schroefje op zijn plaats gehouden. Dit hoeft alleen los als de afstanden op de ring niet overeenkomen met het beeld op het matglas. Als het beeld op het matglas scherp is op oneindig en de afstandaanduiding geeft dat ook aan dan kan dit schroefje weer vast.
Om de scherpstelling van de opnamelens te kunnen controleren heb ik een "matglas" gemaakt van transparant papier en dit met plakband op de plaats van het filmvlak geplakt. Voor het gemak heb ik de achterwand los gehaald, die wordt maar door één los staafje op zijn plaats gehouden. Daarna de sluiter op B ingesteld en met een draadontspanner geopend en vastgezet.
Het opname-objectief is een triplet met frontlensscherpstelling, door een beetje met deze lens te draaien wordt het beeld op het matglas scherp. Wanneer een onderwerp in de verte scherp is op het matglas en in de zoeker (op oneindig) dan staan de lenzen weer goed. Daarna heb ik de ring om de opnamelens weer op zijn plaats gezet zonder de lenzen ten opzichte van elkaar te draaien en voorzichtig de schroefjes weer vastgedraaid. Toen de achterwand weer op zijn plaats zat was de camera klaar om te proberen.
De foto's waren scherp, in ieder geval in het midden van het beeld. Naar de randen toe werd de scherpte wat minder en ook het contrast nam af. Bovendien vertonen de hoeken wat lichtafval. Wat dat betreft is deze lens niet te vergelijken met andere lenzen met een Duitse oorsprong maar de foto's zien er wel lekker ouderwets uit.
Als je geen al te hoge eisen stelt en je een beetje geschikte onderwerpen uitzoekt dan kan je met een Lubitel voor een paar tientjes hele leuke foto's maken.
