donderdag 27 september 2012

Voigtländer Vito


Het stond zo mooi in de gebruiksaanwijzing "Manche Amateure wollen sofort losknipsen und greifen erst dann zur Gebrauchsanleitung, wenn's gar nicht mehr weitergeht oder wenn es irgendwo verdächtig geknackt hat." En ik stond midden in Rotterdam met een Voigtländer Vito in mijn handen, filmteller op 1 maar de sluiter was geblokkeerd, de transportknop ook en de gebruiksaanwijzing lag thuis. Zonder film leek alles goed te werken dus het was niet het moment om door te rommelen tot er iets verdächtig zou knacken.


De Vito was de eerste kleinbeeldcamera van Voigtländer. Op de markt gebracht aan het einde van 1939 waarna de complete fabrieksvoorraad al vrij snel in de bomvrije kelders kon worden opgeborgen. De volgende vijf jaar lag de prioriteit niet bij kleinbeeldcamera's voor foto-amateurs. Pas na de oorlog kwam de productie echt op gang. Na de Vito volgde de Vito II en III, daarna de Vito B in verschillende varianten, de Vitomatic- en de C-serie en daarna de Vitorets. Bij elkaar zijn er een kleine vijftig verschillende modellen gemaakt.


De eerste Vito was een eenvoudige balgcamera, compact en degelijk. De lens was  van het Tessar-type, een ongecoate Skopar 1:3,5 50mm, de sluiter was een Compur Rapid met tijden tot 1/500e seconde. Scherpstellen gebeurde door de frontlens te draaien, de afstand was een kwestie van schatten of meten met een losse afstandsmeter. Daarbij stonden er op de afstandenschaal twee symbooltjes voor snap-shot instellingen, een driehoekje voor onderwerpen tussen 2,5 en 5 meter en een rondje voor onderwerpen vanaf 5 meter tot oneindig.
Het filmtransport gebeurde met een draaiknop boven op de camera en er was een beveiliging tegen dubbelopnamen. Maar dan moest de film er wel goed in liggen en de filmteller goed ingesteld zijn. De ontspanknop was een balkje bovenop het deurtje dat de camera afsloot als de lens werd ingeklapt.

Mijn Vito was uit 1947 en lag al zeker 15 jaar ongebruikt in de kast. Hoe lang de camera daarvoor niet gebruikt was kon ik niet meer achterhalen. Het zou zomaar nog eens 15 jaar kunnen zijn. De camera zag er nog netjes uit en mechanisch leek alles nog te functioneren. Het lensje was wat stoffig en er zaten wat vlekjes op. Dat stof was makkelijk weg te poetsen, de vlekjes niet. Ik was eigenlijk wel benieuwd of en hoe deze camera na 65 jaar nog zou werken.
Tijd dus om er een film in te doen. Kleinbeeldcassette in de camera, filmeinde in de opwikkelspoel steken, één slag draaien zodat de film vast zit en de achterwand sluiten. Dan de blokkering voor dubbelopnamen optillen en met het wieltje daarachter de filmteller op F draaien (er was ook nog een P voor kleinbeeld-rolfilm met een papieren aanloopstrook). De film doordraaien tot het transport blokkeert, als het goed is staat de teller dan op 1.


Op de gebruiksaanwijzing stonden in potlood nog wat aanwijzingen hoe te belichten, met en zonder geelfilter. Het was bewolkt dus voor ISO 100 was 1/50e met diafragma 8 een mooi uitgangspunt. De afstand heb ik meestal geschat en bij dit diafragma was de "Schnappshußeinstellung" meestal toereikend. De betrekkelijk kleine zoeker gaf een redelijk accuraat beeld van wat er op het negatief kwam.
Het enige nadeel vond ik dat je na elke opname de sluiter opnieuw moest spannen, niet ongebruikelijk voor camera's uit die tijd maar het is iets wat je makkelijk vergeet. Daarbij zit het hendeltje om de sluiter te spannen zo dicht bij de sluitertijdenring dat je het risico loopt om tijdens het spannen de sluitertijd te veranderen. 

De negatieven zagen er op het eerste gezicht goed uit, zo op het oog met een redelijk contrast ondanks het grijze weer. Bij het scannen bleek dat hier en daar wat minder. Vooral foto's met veel lichte lucht maakten een wat overstraalde indruk. Of dat komt omdat deze lens nog geen coating had of door de vlekjes op de frontlens kon ik moeilijk beoordelen omdat ik geen vergelijkingsmateriaal had. Met 
hier en daar wat lokale contrastaanpassingen is het nog wel op te lossen.
De scherpte van de lens was goed maar een aantal negatieven was bewogen. Misschien was 1/50e seconde wat optimistisch om uit de hand te fotograferen, vooral omdat de ontspanknop min of meer voorop de camera zit en je bij het afdrukken de camera voorover duwt.
Misschien had ik wat meer moeten variëren met sluitertijden en diafragma om een betere indruk van de mogelijkheden te krijgen. Maar toen ik de eerste film in deze Vito deed wist ik niet eens of de camera het nog wel zou doen. Aanvankelijk leek het daar niet op. Wat dat betreft viel het heel erg mee.